Is een totaal verbod op ongerichte gokreclame haalbaar?

Het heeft jaren geduurd om gokken in Nederland te reguleren en dat er met de nieuwe Wet koa (kansspelen op afstand) eindelijk de mogelijkheid is ontstaan om ook hier legaal online te kunnen gokken, kan niemand ontgaan zijn.

 
Inmiddels is het aantal aanbieders met een Nederlandse vergunning sinds oktober 2021 ruim verdubbeld naar 22 op dit moment en dit aantal zal voorlopig alleen nog maar toe blijven nemen.

 
Bij het betreden van een nieuwe markt hoort natuurlijk ook reclame maken, zeker aangezien een van de primaire doelstellingen van het Nederlandse beleid is om spelers naar legaal aanbod te kanaliseren.

 
De gedachte hierachter is dat als men zelf op internet op zoek zou gaan, de kans groot is dat men bij illegale aanbieders terecht komt. Hoewel ‘illegaal’ er in eerste instantie slechts op duidt dat een aanbieder geen Nederlandse vergunning heeft en weinig tot niets zegt over de kwaliteit of betrouwbaarheid van een casino, kleven er voor spelers wel degelijk enkele risico’s aan, met name op het vlak van spelersbescherming.

 
Veruit de meeste (internationale) online casino’s boden in het verleden hun diensten ook al aan Nederlandse spelers aan, maar toen met een Maltese vergunning. Omdat Malta ook een EU land is en aan de Europese standaard regels voldoet, trad de KSA (kansspelautoriteit) jarenlang niet op wegens het ontbreken van een Nederlands aanbod. Ook onder de Maltese vergunning gelden regels ten aanzien van het beschermen van spelers, maar deze zijn over het algemeen minder streng.

 
Pas toen het openstellen van de Nederlandse markt in zicht kwam, werd er begonnen met het handhaven van het verbod voor casino’s om zich op Nederlandse spelers te richten. Veruit de meeste aanbieders blokkeerden daarop toegang vanuit Nederland, zij die dat niet deden ontvingen boetes van enkele tonnen en werden bovendien in eerste instantie uitgesloten van het aanvragen van een Nederlandse vergunning.

 
Dit betekende dat er in het begin slechts een beperkt aantal aanbieders was die met een klein aantal concurrenten hun marktaandeel een naamsbekendheid op konden bouwen. Inmiddels is het aantal aanbieders verdubbeld zoals op de vergelijkingssite  time2play.com/nl/casinos/nieuw/ te zien is, en moeten de tien nieuwkomers hun achterstand proberen in te lopen.

 
Hoewel online casino’s traditioneel hun klanten aantrekken met allerhande bonussen en promoties, is het aanbieden van dergelijke voordelen aan (nieuwe) klanten in Nederland aan strenge eisen verbonden. Bonussen en reclame mogen namelijk niet gericht zijn op personen jonger dan 24, die als een risicogroep voor verslavingsproblematiek worden gezien.

 
Er werd dus geen reclame met bonussen gemaakt, maar wel gebruikten aanbieders graag rolmodellen die jongeren aanspraken en waren deze reclames ook in de publieke ruimte te zien.

 
In de loop van het jaar werd steeds meer duidelijk over de impact van de vele reclame op met name jongeren was en de regels voor reclame dan ook steeds verder aangescherpt. In eerste instantie nam de gokbranche zelf het initiatief om te voorkomen dat er door de overheid ingegrepen zou worden. Zo besloten ze ook online videoreclames pas na 21:00 uur te vertonen en sprak een deel van de aanbieders van het eerste uur af om geen buitenreclame meer te maken.

 
Halverwege het jaar heeft de overheid toch besloten in te grijpen en de regels verder aan te scherpen. Sinds 1 juli 2022 is het verboden om rolmodellen voor gokreclame te gebruiken. Zoals de rijksoverheid het zegt zijn rolmodellen “alle personen die enige vorm van publieke bekendheid genieten of waarmee men zich wil identificeren of associëren”.

 
Daarnaast werd er aangekondigd dat minister Weerwind voor Rechtsbescherming werkt aan een verbod op onder meer ongerichte reclame en sportsponsoring. Omdat de kanalisering naar legaal aanbod succesvol lijkt, meer dan 80% van de spelers speelt nu bij Nederlandse online casino’s, wil men niet naar een totaal verbod.

 
Door alleen nog gebruik te maken van gerichte reclame zouden kwetsbare groepen, zoals jongeren en mensen met verslavingsproblematiek, buitengesloten kunnen worden, terwijl de kanalisering niet in gevaar komt.

 
Begin september liep de consultatieperiode voor het besluit tot wijziging van de reclame regels af en hadden vele betrokkenen, met name de aanbieders zelf, hier hun visie over ingediend.

 
Het zal niemand verbazen dat de gokbranche zelf de aanpassingen niet ziet zitten. Nu de gokmarkt meer dan een jaar draait, is duidelijk geworden dat voor iedere euro die aan reclame is uitgegeven er meer dan 6 euro is vergokt. In totaal hebben we het over een totaal reclame budget van meer dan 150 miljoen euro die meer dan een miljard euro aan omzet heeft opgeleverd.

 
Recht tegenover de branche staat de Consumentenbond die al sinds het eerste begin tegen de reclameregels is geweest. Sterker nog, in hun eigen woorden:

 
De Consumentenbond sluit liever elke reclame die een verslaving in de hand werken volledig uit. Reclame voor (online) gokken zou daarom in het rijtje ‘verboden reclame’ moeten staan.

 
Toch snijdt een deel van de bezwaren van de aanbieders weldegelijk hout, en wordt hierbij gesteund door het grootste reclamebedrijf ter wereld, Google.

 
Want hoewel gerichte reclame de ideale oplossing lijkt, is dit volgens Google en anderen juridisch en praktisch niet haalbaar. De hoeveelheid informatie die reclamebedrijven en aanbieders van kansspelen van mensen zouden moeten verzamelen en delen om te bepalen wie wel en geen reclame mag zien, zou een overtreding van tal van privacywetten zijn en bovendien onwenselijk.

 
Op dit moment is in ieder geval duidelijk een verbod in ieder geval niet op 1 januari 2023 in zal gaan. De minister heeft aangegeven het tweede kwartaal aannemelijker is aangezien Raad van State en beide kamers nog goedkeuring moeten geven.

 
En ondertussen gaan de aanbieders nog rustig door met de grenzen opzoeken.